Wat speelt er op het gebied van taalvaardigheid?

Wist je dat 25% van de Nederlandse kinderen een taalachterstand heeft? En dat 1 op de 9 Nederlanders laaggeletterd is? Negen maanden lang hebben we onderzoek gedaan naar de toekomst van taalvaardigheid rondom gezinnen. Samen met twintig jonge ontwerpers ging ik onder begeleiding van Reframing Studio, Hema Foundation en Aimforthemoon dit domein onderzoeken. We hebben verschillende experts gesproken, literatuuronderzoek gedaan en interviews gehad met betrokkenen. Het onderzoek is in zijn volledigheid terug te vinden in het visieverslag.

Om te weten wat er speelt op het gebied van taalvaardigheid is het belangrijk om één onderzoeksprincipe goed te begrijpen: gedragingen van mensen zijn afhankelijk van de context. Wij mensen leven op basis van verschillende behoeftes en we zijn daarom ook niet gemakkelijk in een hokje te vangen. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je in een omgeving van vrienden en familie jezelf goed in woorden kan uitdrukken, maar wanneer er een vorm van prestatie bijkomt kijken dat dit een stuk lastiger is. Afhankelijk van de context waar we inzitten, tonen we bepaald gedrag of nemen we een bepaalde houding aan.

In ons visieverslag hebben we de context onderzocht en hebben we negen situaties omschreven waarin gezinnen zich verhouden tot taal. Deze negen betekenissen van taal ga ik toelichten aan de hand van twee factoren: interne drijfveren en het niveau van interactie wat wij aangaan met de wereld.

Ieder mens kan in verschillende situaties vanuit verschillende drijfveren handelen. In ons onderzoek zijn we uitgekomen op drie verschillende drijfveren: de presterende mens, de uitende mens en de spelende mens.

De presterende mens gebruikt taal om zich te ontwikkelen. In 2030 zoeken mensen naar de balans tussen zichzelf optimaal ontwikkelen en ontspanning ervaren.
De uitende mens gebruikt taal om zich te uiten en om eigenheid en gevoelens te delen om te ontladen. In 2030 zoeken mensen naar balans tussen eigenheid en erbij horen.
De spelende mens gebruikt taal om te ontdekken. In 2030 zoeken mensen naar de balans tussen het volgen van hun intuïtie enerzijds en het aftasten van kaders en regels anderzijds.

Naast dat jij als mens verschillende (interne) drijfveren ervaart in het gebruik van taal, zijn er ook drie niveaus waarop mensen interactie aangaan met de wereld om hun heen: het microniveau, het mesoniveau en het macroniveau.

Het microniveau gaat over de interactie met jezelf en je gezin en de gewoontes en gebruiken die de interactie in een gezin kenmerken en beïnvloeden. In 2030 zoeken mensen naar handvatten om te bepalen hoe goed te handelen. De hoeveelheid aan informatie, innovaties en hoge verwachtingen werkt onzekerheid in de hand.
Het mesoniveau gaat over de interactie met andere groepen. Hoe wordt bijvoorbeeld omgegaan met gedeelde verantwoordelijkheid? Wordt er samengewerkt in de opvoeding of wordt deze uitbesteed? In 2030 worden opgroei- en opvoedomgevingen steeds diverser, met ieder z’n eigen kenmerken, regels en waarheden. Hoe makkelijker je een groep kan gebruiken en ertussen kan wisselen, hoe meer kansen je creëert voor jezelf.
Het macroniveau gaat over je interactie met de samenleving. Hoe je omgaat met overeenkomsten en verschillen tussen dominante normen en waarden in de samenleving en die van jezelf. In 2030 is ongelijkheid in de samenleving nog altijd een grote uitdaging en dominante praktijken worden ter discussie gesteld. De samenleving is zoekende naar de juiste manier om om te gaan met de toenemende diversiteit aan perspectieven, normen en waarden.

De negen betekenissen van taal hebben ieder unieke uitdagingen en kansen. In ieder veld is een (on)balans beschreven die linkt aan de betekenis van taal. In het geval van een onbalans ontstaat er een uitdaging rond taalvaardigheid in dat veld. Vanuit deze toekomstige uitdagingen kun je positie gaan innemen. Waar wil jij aan gaan werken? Hoe reageer jij op de toekomstige wereld?

Samenvatting: wat speelt er taalvaardigheid in en rond het gezin in 2030.

Na negen maanden onderzoek is er een visieverslag verschenen. In dit verslag vind je de ontwikkelingen van het domein 'taalvaardigheid in en rond het gezin in 2030'.
Mensen zijn moeilijk in hokjes te vangen, we verhouden ons ten opzichte van de context.
In ons onderzoek rondom taal kwamen we negen verschillende betekenissen van taal tegen voor de opvoeders en kinderen in 2030. Deze negen ontwikkelingen worden bepaald door twee factoren: interne drijfveren en het niveau van interactie wat wij aangaan met de wereld.
Allereerst zie je dat ieder mens vanuit verschillende drijfveren handelt: presterend, uitend en spelend.
Ten tweede zijn er drie niveaus hoe deze mensen vervolgens de interactie aangaan met de wereld: op microniveau, mesoniveau en het macroniveau.
De negen betekenissen van taal hebben ieder unieke uitdagingen en kansen van waaruit je positie kunt gaat innemen.